قدمت آن متعلق به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد است. مرکز این استان کهنسال در قبل از اسلام زنگان یا زندیگان و به معنای منسوب به کتاب زند نام داشته‌است که پس از استیلای اعراب بنا به ضرورت تلفظ معرب به زنجان تغییر یافته‌است. این استان از قدیم به سبب قرار گرفتن در حاشیه جاده ابریشمو راه تجاری مسیر هند و چین به اروپا دارای اهمیت خاصی بوده‌است. استان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۷۶ دارای هشت شهرستان به نامهای زنجان-[ سلطانیه]-خرمدره-خدابنده-ایجرود-طارم و ماهنشان است. ودر مرداد سال۱۳۹۲شهرستان سلطانیه به آن اضافه شد ودارای هشت شهرستان شد.
بنای عظیم گنبد سلطانیه که بعد از کلیسای جامع فلورانس و ایاصوفیه در استانبول عظیم ترین گنبد تاریخی جهان بشمار می‌آید، در این استان قرار دارد.
همچنین معبد داش کسن باقی‌مانده از زمان سلسله ساسانیان نیز از آثار تاریخی این استان است.
استان زَنجان(به پارسی میانه: زنگان ) یکی از استان‌های ایران می‌باشد که در شمال غربی ایران قرار گرفته و از مناطقآذربایجانی‌نشین محسوب می‌شود. مرکز این استان شهر زنجان است. استان زنجان دارای ۸ شهرستان و ۱۲۱۰ آبادی است که از این تعداد، ۹۷۸ آبادی دارای سکنه و بقیه خالی از سکنه می‌باشد.
ساکنین استان زنجان را اقوامی از آریایی‌ها، گرجی‌ها و قبیله‌هایی از «ایل خمسه» تشکیل داده‌اند که در جلگه‌ها و کناره رودخانه‌های استان سکونت دارند. البته در بلندی‌ها و کوه پایه‌های استان گروهی از مردمانی زندگی می‌کنند که به علت اختلاط نژادی اندک هنوز به ظاهر آریایی باقی مانده‌اند.